Οι μέλισσες είναι επιλεκτικοί καλοφαγάδες
Επιστήμονες από το Penn State University στις ΗΠΑ, διεξήγαγαν μια μελέτη στο εργαστήριο κατά την οποία έβαλαν μέλισσες σε κλωβούς που δεν περιείχαν ίχνη λουλουδιών. Αντί για λουλούδια, έδωσαν στις μέλισσες φρέσκια γύρη από διαφορετικά φυτά. Οι επιστήμονες βρήκαν ότι οι μέλισσες προτιμούσαν τη γύρη με υψηλότερη αναλογία πρωτεΐνης-λιπιδίων.
Επιστήμονες από το Penn State University στις ΗΠΑ, διεξήγαγαν μια μελέτη στο εργαστήριο κατά την οποία έβαλαν μέλισσες σε κλωβούς που δεν περιείχαν ίχνη λουλουδιών. Αντί για λουλούδια, έδωσαν στις μέλισσες φρέσκια γύρη από διαφορετικά φυτά. Οι επιστήμονες βρήκαν ότι οι μέλισσες προτιμούσαν τη γύρη με υψηλότερη αναλογία πρωτεΐνης-λιπιδίων.
Ο βασιλικός πολτός είναι κρεμώδης ουσία που παράγεται από τις μέλισσες ως τροφή για την μελλοντική βασίλισσα. Εκκρίνεται από ειδικούς αδένες του φάρυγγα των εργατριών μελισσών και από αυτή την άποψη διαφέρει από το μέλι, αφού αυτό δεν εκκρίνεται από το σώμα των μελισσών. Με τον βασιλικό πολτό τρέφονται οι προνύμφες μελισσών, οι οποίες ως τέλεια έντομα θα γίνουν βασίλισσες. Οι προνύμφες αυτές αρχικά δεν διαφέρουν από αυτές που γίνονται και οι εργάτριες, αλλά υπό την επίδραση του βασιλικού πολτού μεγαλώνουν σε βασίλισσες.
Η χημική σύσταση του βασιλικού πολτού δεν έχει προσδιοριστεί πλήρως, καθώς έχει αναλυθεί το 97% των συστατικών του, αλλά παραμένει άγνωστο το 3%. Ο βασιλικός πολτός περιέχει βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα, ένζυμα. Συγκεκριμένα, περιέχει νερό σε ποσοστό 67% , πρωτεΐνες και αμινοξέα σε ποσοστό 12,5% , 11% απλά σάκχαρα (μονοσακχαρίτες) και 5% λιπαρά οξέα. Επίσης περιέχει πολλά ιχνοστοιχεία, ένζυμα, αντιβακτηριακά και αντιβιοτικά στοιχεία και ίχνη βιταμίνης C. Δεν περιέχει καμιά από τις λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, D, Ε και Κ. Επίσης περιέχει και μία αναλογία ενεργών ουσιών, όπως η ακετυλοχολίνη που βρίσκεται σε ποσότητα πάνω από 1 mg/g και η οποία έχει αγγειoδιασταλτικές ιδιότητες, χρήσιμες για τη θεραπεία κυκλοφορικών διαταραχών. Έχουν βρεθεί ίχνη τεστοστερόνης, αλλά η ποσότητά τους είναι αμελητέα, σε σχέση με την ημερήσια παραγωγή τεστστερόνης ενός άνδρα.
Παιδιά
Είναι αποδεκτό πως ο βασιλικός πολτός είναι δυνατόν να προκαλέσει αλλεργίες στον άνθρωπο, με συμπτώματα που κυμαίνονται από κνίδωση και άσθμα μέχρι και θανατηφόρο αναφυλακτικό σόκ. Η συχνότητα εκδήλωσης αλλεργικών αντιδράσεων σε ανθρώπους που καταναλώνουν βασιλικό πολτό δεν είναι γνωστή, ωστόσο έχει προταθεί πως ο κίνδυνος αλλεργικής αντίδρασης στο βασιλικό πολτό είναι μεγαλύτερος σε άτομα που έχουν ήδη εκδηλώσει κάποιου είδους αλλεργική αντίδραση παλαιότερα.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της πρόπολης ήταν γνωστές από την αρχαιότητα, κατά τη διάρκεια της οποίας αναφερόταν και ως «μαύρο κερί». Λαοί οι οποίοι ευδοκίμησαν στα παράλια της Μεσογείου χρησιμοποιούσαν την πρόπολη ως φάρμακο, καθώς είχαν διαπιστώσει την αντιφλεγμονώδη δράση της. Ο Ιπποκράτης την σύστηνε για την επάλειψη ελκών και εγκαυμάτων. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες στις εκστρατείες τους είχαν πάντα στις αποσκευές τους πρόπολη, ενώ οι Αιγύπτιοι την χρησιμοποιούσαν για την ταρίχευση των νεκρών. Σήμερα η πρόπολη χρησιμοποιείται ευρέως ως φάρμακο, είτε ως αυτούσιο σκεύασμα, είτε ως συστατικό άλλων σκευασμάτων. Οι κυριότερες ερευνητικά τεκμηριωμένες ιδιότητες της πρόπολης είναι:
Γύρη είναι τα αρσενικά αναπαραγωγικά κύτταρα των φυτών (γυρεόκοκκοι) των Σπερματόφυτων. Στα φυτά που έχουν άνθη, οι γυρεόκοκκοι βρίσκονται στους ανθήρες των στημόνων και μεταφέρονται στη συνέχεια στον ύπερο, προκειμένου να γίνει η γονιμοποίηση του άνθους. Το πάχος των γυρεόκοκκων κυμαίνεται από 2,5 έως 250μm (μικρόμετρα). Tο χρώμα τους ποικίλλει, από το μαύρο της παπαρούνας, το ροζ–κόκκινο του πολύκομπου, το ανοικτό κίτρινο της ντάλιας μέχρι το λευκό του βαμβακιού. Η γεύση της γύρης είναι κατά το πλείστον πικρή αλλά υπάρχουν και φυτά, πόες συνήθως, που δίνουν γλυκιά γύρη. Τα ανεμογαμή φυτά βασίζουν την γονιμοποίηση τους περισσότερο στην τύχη και για αυτό τον σκοπό παράγουν περισσότερη ποσότητα γύρης αλλά και μικρότερου μεγέθους κόκκους για να ταξιδεύουν χιλιόμετρα μακριά με τη βοήθεια του ανέμου. Τα εντομογαμή βασίζουν την γονιμοποίηση τους στα έντομα (μέλισσες, πεταλούδες κ.α).Η γύρη κατά την επικονίαση που γίνεται από τις μέλισσες αναμειγνύεται με τις εκκρίσεις τους και με το νέκταρ. Ο συνδυασμός αυτών των συστατικών είναι υπεύθυνος για τις ωφέλιμες ιδιότητες της γύρης που προσφέρει στον άνθρωπο. Η γύρη αποτελεί βασική πηγή τροφής για τις μέλισσες λόγω του πλούτου θρεπτικών ουσιών που περιέχει. Πιο συγκεκριμένα περιέχει μεγάλες ποσότητες φυτοχημικών ουσιών και δευτερογενών μεταβολιτών.
Η χρήση της γύρης ήταν ευρέως διαδεδομένη από τα αρχαία χρόνια σε όλο τον κόσμο. Αυτό αποδίδεται στις φαρμακευτικές ιδιότητες της, οι οποίες ήταν γνωστές από τότε. Πολλές ασθένειες αντιμετωπίζονταν με τη χρήση της γύρης. Μερικές από τις ασθένειες αυτές ήταν το κρυολόγημα, η γρίπη, το έλκος, η πρόωρη γήρανση, η αναιμία και η κολίτιδα. Ακόμα και σήμερα, η χρήση της γύρης είναι διαδεδομένη και παρατηρείται διαρκής αύξηση της χρήσης της από ανθρώπους ως συμπλήρωμα διατροφής και ως τονωτικό. Απευθύνεται τόσο σε μικρές ηλικίες όσο και σε μεγαλύτερες ηλικίες γιατί προσφέρει ευεξία και έχει αντιγηραντικές ιδιότητες.
Η κανονική χρήση της μελισσογύρης, όπως την φέρουν στην κυψέλη οι μέλισσες, (και όχι νοθευμένη, μπαγιάτικη ή χαλασμένη) μπορεί να ξαναδώσει στον προστάτη την παλιά του νεότητα, όπως έχουν αποδείξει πειράματα. Στη Σουηδία και τα Σκανδιναβικά κράτη καταναλώνουν εκπληκτικές ποσότητες μελισσογύρης. Της αποδίδουν την αναγέννηση της σεξουαλικής τους δύναμης. Η μελισσογύρη έχει θαυμάσια επίδραση στις γυναίκες και ιδιαίτερα στις διάφορες δύσκολες περιόδους της ζωής τους. Όταν την παίρνουν ανακατεμένη με μέλι συντελεί συχνά σε απρόσκοπτες και ομαλές γέννες. Και πάνω από αυτό το ευεργετικό γεγονός η χρήση της συντελεί στο να έρχονται στον κόσμο ωραία γελαστά και ήσυχα μωρά.
Μέλι… Το πιο γλυκό δώρο της φύσης στον άνθρωπο. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστή η διατροφική και θεραπευτική του δύναμη. Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να χρησιμοποιούν το μέλι σαν γλυκαντική ουσία, μιας και δεν υπήρχε η ζάχαρη. Το μέλι θεωρείτο ακόμη η τροφή των Ολύμπιων Θεών (αμβροσία).
Η αρχή της ελληνικής μελισσοκομίας χάνεται στο απώτερο παρελθόν της μυθικής εποχής. Ο Αρισταίος είναι το αρχαιότερο πρόσωπο που εμφανίζεται στο χώρο της μελισσοκομίας. Μόλις γεννήθηκε ο Αρισταίος, ο Ερμής τον παρέδωσε στην Γαία και τις Ώρες για να τον αναθρέψουν. Κι ήταν αυτές που έσταζαν στα χείλη του βρέφους, νέκταρ και αμβροσία κάνοντάς τον αθάνατο.
Το μέλι περιέχει ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, βιταμίνες Β1, Β2 και ένζυμα. Αυτά τα συστατικά στοιχεία του μελιού του δίνουν ακαταμάχητες ιατρικές ιδιότητες. Το μέλι είναι τονωτικό, αυξάνει το ρυθμό λειτουργίας της καρδιάς, μειώνει προβλήματα έλκους στο στομάχι, ανακουφίζει από την αϋπνία, τη δυσκοιλιότητα, τους πονόλαιμους και γενικά συμβάλλει στην καλή λειτουργία του οργανισμού. Η κατανάλωση μελιού βοηθά στη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας, λόγω του σιδήρου που περιέχει. Χρησιμοποιείται συχνά σε περιπτώσεις μέθης επειδή βοηθάει στον ταχύτερο μεταβολισμό του οινοπνεύματος απαλλάσσοντας τελικά τον οργανισμό από αυτήν την κατάσταση.
Υπολογίζεται ότι το 5% περίπου του μελιού που παράγεται στην Ελλάδα είναι ελατήσιο. Το μέλι ελάτης "βανίλια" ανήκει στην κατηγορία των μελιών από μελιτώματα, προέρχεται δηλαδή από το χυμό που προσλαμβάνουν οι μέλισσες με την μεσολάβηση κάποιων εντόμων που παρασιτούν στα φυτά -στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για το παράσιτο physokermes hemicryphus που βρίσκεται στα έλατα. Το μέλι αυτό ξεχωρίζει για το κεχριμπαρένιο χρώμα του και για το γεγονός ότι δεν κρυσταλλώνει ποτέ, καθώς η περιεκτικότητά του σε σάκχαρα είναι μικρότερη απ' ότι σε άλλους τύπους μελιού.
Προέρχεται από μελιτώδεις εκκρίσεις και παράγεται στα πευκοδάση της χώρας μας. Δεν είναι ιδιαίτερα γλυκό, λόγω της χαμηλής συγκέντρωσης σακχάρων, αρέσει στη γεύση και έχει ιδιαίτερο άρωμα. Το χρώμα του πευκόμελου είναι χαρακτηριστικό και πιο σκούρο από το θυμαρίσιο. Εκείνο μάλιστα που παράγεται την άνοιξη είναι πιο ανοιχτόχρωμο και πιο διαυγές από εκείνο που παράγεται το φθινόπωρο. Η κρυστάλλωση του πευκόμελου γίνεται με αρκετά βραδύ ρυθμό, αφού η φυσική περιεκτικότητά του σε γλυκόζη είναι χαμηλή. Πιο συγκεκριμένα, τα αμιγή πευκόμελα παραμένουν ρευστά, δηλαδή χωρίς να κρυσταλλώσουν, για περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Τέλος έχει λιγότερες θερμίδες από τα ανθόμελα.
Η παραγωγή του ανέρχεται περίπου στο 10% της συνολικής παραγωγής μελιού της Ελλάδος. Η άνθηση του θυμαριού διαρκεί 30 με 40 μέρες ανάλογα με τη διαμόρφωση του εδάφους και τις καιρικές συνθήκες. Το θυμαρίσιο μέλι έχει ευχάριστη γεύση, αλλά ορισμένες φορές, λόγω υψηλής συγκέντρωσης σε φρουκτόζη, αφήνει μια αίσθηση καψίματος στο στόμα. Έντονα αρωματικό μέλι με χρώμα συνήθως ανοιχτό κεχριμπαρένιο. Το συγκεκριμένο είδος μελιού ζαχαρώνει σε διάστημα 6-18 μηνών.